Podatek od ugody pozasądowej

Postępowanie przed sądem zawsze wymaga od stron poświęcenia czasu, a także naraża uczestników sporu na mniejsze bądź większe koszty sądowe, które mogą sięgać kwot rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Gdyby tylko możliwe było uzyskanie zadowalającej sumy odszkodowania drogą ugody pozasądowej, wówczas warto polecać takie rozwiązanie. Niestety, polskie ustawodawstwo, pomimo iż promuje polubowne metody rozwiązywania sporów, przesądza, by odszkodowania wypłacane na mocy ugod pozasądowych podlegały opodatkowaniu (tzw. podatek od ugody pozasądowej).

Przepisy ustawy o podatku dochodowym

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzają zasadę, zgodnie z którą odszkodowania są zwolnione z podatku. Jednak zgodnie z art. 9 tej ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c, a także te, od których zaniechano poboru podatku na podstawie przepisów ordynacji podatkowej.

Z treści ustawy wyraźnie wynika, że nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne korzystają ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ze zwolnienia przedmiotowego mogą korzystać jedynie te odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy. Wyłączeniu podlegają więc m.in. odszkodowania wypłacane według wyżej wymienionych uregulowań, ale wynikające z zawartych umów lub ugod innych niż ugody sądowe.

Ugoda z frankowiczami a podatek 

Jeśli Frankowicz zdecyduje się na zawarcie ugody z bankiem to nie będzie zobowiązany do zapłacenia podatku dochodowego. Gwarantuje to rozporządzenie ministra finansów z dnia 11 marca 2022 roku, które zostało zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami znowelizowane. 

Jeszcze nie tak dawno temu z konieczności opłacenia podatku dochodowego była zwolniona tylko ta grupa frankowiczów, która wygrała z bankiem w sądzie a prawomocny wyrok skutkował odfrankowieniem lub unieważnieniem umowy. Warto podkreślić, że ugody z frankowiczami to korzystne rozwiązanie dla sektora bankowego. Frankowicz na zawarciu ugody uzyskuje tylko ⅓ tego, co jest do wywalczenia na drodze sądowej.

Póki co podatek od ugody frankowej nie jest naliczany. Jest to możliwe dzięki rozporządzeniu Ministra Finansów. Ma ono obowiązywać do 2024 roku.

Opodatkowanie odszkodowania z tytułu OC sprawcy

Rozliczenie podatku dochodowego i kosztów zależy w głównej mierze od rodzaju posiadanej polisy w chwili wypadku. Odszkodowanie z polisy AC w całości stanowi opodatkowany przychód. Natomiast przedsiębiorca, któremu zostanie przyznane odszkodowanie z polisy OC, będzie musiał odprowadzić podatek dochodowy od nadwyżki otrzymanej kwoty, przekraczającej wartość naprawy.

Podsumowując, należy stwierdzić, że:

• zwolnione z podatku są odszkodowania i świadczenia wypłacane na podstawie wyroku bądź ugody sądowej (z wyjątkiem utraconych korzyści oraz otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą),
• wypłaty następujące na podstawie zawartych umów lub ugod innych niż sądowe podlegają opodatkowaniu (za szkody bezpośrednie, jak zniszczenie mienia oraz szkody pośrednie, jak np. utracone zarobki).

Odszkodowanie, zadośćuczynienie – kiedy zwolnienie z podatku?

Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych wypłacone odszkodowanie oraz zadośćuczynienie (są to osobne pojęcia) są traktowane jako przychód z innych źródeł. Konkretnie mówią o tym art. 10 oraz 20 wspomnianej ustawy.

Ta sama ustawa przewiduje zwolnienie z konieczności zapłacenia tego rodzaju podatku, a konkretnie mówi o tym art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. b). Zwolnienie z tego obowiązku dot. odszkodowań oraz zadośćuczynień, które są płatne na podstawie zawartych na drodze sądowych ugód.

Warto w tym miejscu przytoczyć wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 09.06.2017 r., sygnatura akt II FSK 1302/15. Zdaniem sądu ugoda, która została zawarta między stronami przed notariuszem nie ma sądowego charakteru. To oznacza, że odszkodowanie czy zadośćuczynienie, które jest wypłacone na takiej podstawie podlega obowiązkowemu opodatkowaniu.

Należy jednak podkreślić, że zdaniem sądu ugoda zawarta przed mediatorem w trakcie postępowania mediacyjnego jest równorzędna z ugodą sądową. Co za tym idzie wypłacone na takiej podstawie odszkodowanie czy zadośćuczynienie jest zwolnione z obowiązku płacenia podatku.

Dlaczego nałożono ograniczenia?

W opinii sądu ograniczenia jakie są nakładane w związku z obowiązkiem podatkowym mają uzasadnienie w tym, że konieczne jest zredukowanie pola do nadużyć, jakie miałyby możliwość się pojawiać, jeśli zwolnienie z podatku dotyczyłoby wszystkich rodzajów ugód.

Na tą chwilę ryzyko takich nadużyć w postępowaniu przed sądem jest minimalne. Jest to związane z tym, że pozew musi zawierać okoliczności, które z kolei sąd weryfikuje.

Natomiast notariusz jest co prawda zobowiązany do przedstawienia okoliczności, które argumentują wypłatę danego świadczenia, ale nie obowiązku ich sprawdzania. W związku z tym byłaby możliwość do nadużyć polegających na wypłacie wynagrodzeń, które de facto podlegają opodatkowaniu, a mają postać odszkodowań zwolnionych z podatku.

Podsumowanie

Polecane

Dopłata do odszkodowania OC / AC Dopłaty do odszkodowań AvistaPolska Odkup odszkodowań z OC / AC Sprzedaż szkody oc